(ភ្នំពេញ)៖ ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមុខងារសាធារណៈ និងជាប្រធានក្រុមការងាររាជរដ្ឋាភិបាលចុះមូលដ្ឋានខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានអញ្ជើញជាអធិបតី ក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការសាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សា សាលាទទួលភ្ញៀវខ្លោងទ្វារ និងសមិទ្ធផលនានា នាព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី០៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ នៅវត្តចំប៉ាចារ៍ ឃុំអង្គពពេល ស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ពិធីនេះមានការអញ្ជើញចូលរួមពីសំណាក់ ព្រះថេរានុថេរៈ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី អភិបាលនៃគណៈអភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ ថ្នាក់ដឹកនាំខេត្ត ស្រុក ព្រមទាំងប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិសំពៅលូន សរុបប្រមាណ ៧៧០ អង្គ-នាក់។ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ជាម ច័ន្ទសោភ័ណ អភិបាល នៃគណៈអភិបាលខេត្ត បានសម្តែងនូវគារវៈកិច្ចចំពោះវត្តមានដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់គណៈធិបតី និងភ្ញៀវកិត្តិយសទាំងអស់ ដែលបានឆ្លៀតពេលវេលាដ៏មមាញឹក ផ្តល់កិត្តិយសអញ្ជើញចូលរួមជាអធិបតីក្នុងពិធីនេះ។ ថ្លែងទៅកាន់អង្គពិធីអំពីរបាយការណ៍សង្ខេប ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ជាម ច័ន្ទសោភ័ណ បានថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងអនេកចំពោះគំរូវីរៈភាព ដឹកនាំប្រកបដោយទឹកចិត្តសប្បុរសរបស់ ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី ដែលតែងតែយកចិត្តទុកដាក់ ផ្តល់អនុសាសន៍ និងដំបូន្មានដ៏ពិសិដ្ឋ ដល់ថ្នាក់ដឹកនាំខេត្តក្នុងការបន្តអភិវឌ្ឍខេត្តកំពង់ស្ពឺឲ្យមានការរីកចម្រើនជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេសបង្កើតសមិទ្ធផលនានាដែលនឹងបម្រើដល់តម្រូវការប្រជាជន។ជាកិច្ចបន្ទាប់ ឯកឧត្តម ហ៊ុន ម៉ានី បានសម្តែងនូវសេចក្តីសោមនស្សរីករាយក្រៃលែង ដែលបានមកចូលរួមជាមួយព្រះថេរានុថេរៈគ្រប់ព្រះអង្គ ជាទីសក្ការៈ ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោកលោកស្រី ថ្នាក់ដឹកនាំខេត្ត ស្រុក ឃុំ មន្ត្រីរាជការ លោកតា លោកយាយ អ៊ំ ពូមីង ព្រមទាំងបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការសាលាពុទ្ធិកបឋមសិក្សា សាលាទទួលភ្ញៀវខ្លោងទ្វារ និងសមិទ្ធផលនានា នៅវត្តចំប៉ាចារ៍។ឯកឧត្តមបានបន្តថា តាមរយៈរបាយការណ៍សង្ខេបរបស់ ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ជាម ច័ន្ទសោភ័ណ នៅក្នុងស្រុកគងពិសីនេះ រោងចក្រសហគ្រាសបានកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ហើយក៏នឹងទទួលបានការវិនិយោគបន្ថែមទៀត។ ការវិនិយោគទាំងនេះ នឹងនាំឲ្យមានឱកាសការងារជាបន្តបន្ទាប់ដល់អ្នកកំពង់ស្ពឺដែលនឹងជំរុញដល់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋានផងដែរ។គួរបញ្ជាក់ផងដែរ សមិទ្ធផលវត្តចំប៉ាចារ៍ រួមមាន សាលាបាលី ទទឹង ៨ម៉ែត្រ បណ្តោយ ១៦ម៉ែត្រ កម្ពស់ ០២ជាន់ ព្រះពុទ្ធបដិមាឱ្យអភ័យសត្វ ០១ព្រះអង្គ សាលាទទួលភ្ញៀវ ១ខ្នង ខ្លោងទ្វារ២ របងវត្តប្រវែង ៤០៦ម៉ែត្រ ស្មើនឹង ១៥ប្រឡោះ ផ្លូវបេតុងចំនួន ២ខ្សែ ស្ពានបេតុង១ និងសមិទ្ធផលនានា បានចំណាយអស់ទឹកប្រាក់សរុបចំនួន ៦៩,៣១២,៥០០រៀល និងប្រាក់ដុល្លារ ៣៧១,០៥០ដុល្លារអាមេរិក៕

(ម៉ានីល)៖ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលហ្វីលីពីន បានព្រមានពី ភាពអាសន្នផ្នែកសុខភាពសាធារណៈ ដែលកំពុង លេចចេញជារូបរាង ខណៈដែលការឆ្លងមេរោគអេដស៍បានកើនឡើងខ្លាំងនៅឆ្នាំនេះ ជាពិសេសក្នុង ចំណោមបុរសវ័យក្មេង។ទិន្នន័យរបស់នាយកដ្ឋានសុខភាពបង្ហាញថា ជាមធ្យមមានករណីឆ្លងថ្មីចំនួន 57នាក់ ក្នុងមួយថ្ងៃ នៅក្នុងប្រទេសដែលមានប្រជាជនចំនួន 117 លាននាក់ក្នុងរយៈពេល 3 ខែដំបូងនៃឆ្នាំ 2025 ដែលជា ការកើនឡើង 50 ភាគរយពីឆ្នាំមុន។រដ្ឋមន្ត្រីសុខាភិបាល លោកTed Herbosa បាននិយាយនៅក្នុងសារវីដេអូមួយថា "ឥឡូវនេះហ្វីលីពីន មានចំនួនករណីឆ្លងថ្មីខ្ពស់បំផុត នៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិច" ។លោក​បាន​ថ្លែង​ថា​៖ «​អ្វី​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ភ័យ​ខ្លាច​គឺ​យុវជន​របស់​យើង​បង្កើត​ឆ្លងករណី​ថ្មី​ជា​ច្រើន​។នាយកដ្ឋានសុខាភិបាលបាននិយាយថា 95 ភាគរយនៃករណីថ្មីដែលត្រូវបានរាយការណ៍ គឺជាបុរស ដែលមាន 33 ភាគរយ ដែលមានអាយុពី 15 ទៅ 24 ឆ្នាំនិង 47 ភាគរយ មានអាយុពី 25 ទៅ 34 ឆ្នាំ។រដ្ឋាភិបាលមិនបានពន្យល់ពីមូលហេតុនៅពីក្រោយការកើនឡើងនេះទេ ដែលខ្លួនបាននិយាយថា ជាការដើរថយក្រោយក្នុងការប៉ុនប៉ងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការវាយលុកគោលដៅពិភពលោកដែលកំណត់ដោយយុទ្ធនាការរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីបញ្ចប់ការរីករាលដាលនៃជំងឺអេដស៍នៅឆ្នាំ 2030 ។នៅក្រោមច្បាប់ហ្វីលីពីន ប្រធានាធិបតីអាចប្រកាសអាសន្នផ្នែកសុខភាព ប្រសិនបើជំងឺរាតត្បាត បង្កការ គំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខជាតិ។ ការចាប់ផ្តើមនៃជំងឺរាតត្បាត COVID-19 ក្នុងឆ្នាំ 2020 គឺជាពេល វេលាចុងក្រោយដែលត្រូវបានធ្វើដូច្នេះ។នាយកដ្ឋានសុខាភិបាលបាននិយាយថា មានតែ 55 ភាគរយនៃអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅក្នុងប្រទេស ហ្វីលីពីនប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ខណៈមានតែ 66 ភាគរយនៃអ្នកដែលត្រូវបានធ្វើ រោគវិនិច្ឆ័យលើការព្យាបាលដោយថ្នាំប្រឆាំងមេរោគសង្គ្រោះអាយុជីវិត។ទំនាក់ទំនងផ្លូវភេទនៅតែជាមូលហេតុនៃការឆ្លងដ៏លេចធ្លោ ដោយករណីភាគច្រើនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2007 ត្រូវបានសន្មតថាជាបុរសរួមភេទជាមួយបុរស។ករណីមេរោគអេដស៍បានកើនឡើងនៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីនចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2021 ដោយមានមនុស្ស 252800 នាក់ដែលត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មានថា កំពុងរស់នៅជាមួយមេរោគអេដស៍ នៅក្នុងប្រទេសនេះ នៅចុងឆ្នាំនេះ៕

(កម្សាន្ត)៖ ប្រាសាទតាក្របី គឺជាប្រាសាទបុរាណមួយស្ថិតលើដែនដីខ្មែរ និងនៅកៀកព្រំប្រទល់កម្ពុជា-ថៃ។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានសាងសង់ក្នុងសតវត្សទី ១១ ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះសិវៈ ដែលជាព្រះសំខាន់មួយក្នុងសាសនាហិណ្ឌូ។យ៉ាងណាមិញ ទាក់ទងនឹង ស្ថាបត្យកម្ម និងលក្ខណៈពិសេស ប្រាសាទតាក្របីមានរចនាសម្ព័ន្ធជាទ្រង់ទ្រាយបួនជ្រុង (cruciform) ដែលមានច្រកចូលចេញបួនទិស។ នៅកណ្តាលប្រាសាទមានបដិសណ្ឋារកិច្ចសិវលិង្គ (Shiva Linga) ដែលជាសញ្ញាបង្ហាញពីការគោរពដល់ព្រះសិវៈ។ ប្រាសាទនេះសាងសង់ដោយថ្មដុំ និងមានការតុបតែងជាច្រើន ដូចជា រូបសំណាកព្រះយមៈ (Yama) ជិះក្របី។ ទោះបីជាការសាងសង់មិនទាន់បញ្ចប់ទាំងស្រុងក៏ពិតមែន តែក៏អាចបង្ហាញឱ្យដឹងថានេះជាស្ថាបត្យកម្មរបស់ប្រាសាទបាយ័ន (Bayon) ដែលមានពេញនិយមក្នុងសម័យនោះ។ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅក្នុងភូមិឈើស្លាប ឃុំគោកខ្ពស់ ស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ ប្រហែល ៥៧ គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តសំរោង។ ប្រាសាទ តាក្របី មានទីតាំងស្ថិតនៅលើជួរភ្នំដងរែក ដែលមានចម្ងាយ ជាង១០ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ពីព្រំប្រទល់កម្ពុជា-ថៃ និង មានចម្ងាយប្រហែល 13 គីឡូម៉ែត្រពីប្រាសាទតាមាន់ធំ។គួររំលឹកផងដែរថា ប្រាសាទតាក្របីជាប្រភពនៃវិវាទព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃ។ នៅឆ្នាំ ២០០៨ និង ២០១១ មានការប៉ះទង្គិចយោធានៅជិតប្រាសាទនេះ។ ទោះបីជាវិវាទនេះនៅតែមាន ក៏ប្រាសាទតាក្របីនៅតែជាទីតាំងទេសចរណ៍សំខាន់មួយសម្រាប់អ្នកចូលចិត្តប្រវត្តិសាស្ត្រ និងស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ។ដោយឡែក បើទោះបីផ្លូវឡើងទៅកាន់ប្រាសាទមួយ ងាយស្រួលជិះយានជំនិះឡើងក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែនៅប្រាសាទនេះ មិនមានការលក់ដូរម្ហូបអាហារនោះឡើយ ដូច្នេះទេសចរដែលមានបំណងទៅទស្សនាប្រាសាទនេះ គួរត្រៀមអាហារ ឬទឹក ទៅជាមួយ៕

(ព័ត៌មានជាតិ)៖ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌូនេស៊ី ប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក សានតូ ដាមូស៊ូម៉ាតូ (Santo Darmosumarto) បានថ្លែងពីការគាំទ្រឱ្យប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ យកបញ្ហាព្រំដែនទៅដោះស្រាយគ្នានៅតុលាការយុត្តិធ៌អន្តរជាតិ ICJ។ការគាំទ្រនេះ ដោយលោកយល់ឃើញថា តុលាការអន្តរជាតិនេះ គឺជាយន្តការអន្តរជាតិដ៏សំខាន់មួយ លើការដោះស្រាយផ្សេងៗទៀត ដែលប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ធ្លាប់បានធ្វើរួមគ្នាជាមួយប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន ពីទំនាក់ទំនងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកម្ពុជា-ឥណ្ឌូនេស៊ី នៅថ្ងៃទី ៤ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ លោក សានតូ ដាមូស៊ូម៉ាតូ (Santo Darmosumarto) បានគូសបញ្ជាក់ថា ការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ គឺជាដំណោះស្រាយមួយលើដំណោះស្រាយផ្សេងៗទៀត ហើយលោកបានចែករំលែកពីបទពិសោធន៍ដែលប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ធ្លាប់បានធ្វើរួមគ្នាជាមួយប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។លោក សានតូ ដាមូស៊ូម៉ាតូ (Santo Darmosumarto) បានលើកទឹកចិត្តឱ្យប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ បន្តដោះស្រាយព្រំដែននេះ ហើយត្រូវសហការគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយនៅICJ។ លោកបានផ្តល់ជាជម្រើសមួយទៀត គឺការដោះស្រាយតាមរយៈអាស៊ាន ដោយប្រទេសទាំងពីរអាចស្នើសុំទៅអាស៊ាន ដើម្បីជួយសម្របសម្រួលបាន៕

(អន្តរជាតិ)៖ ប្រទេសវៀតណាមបានលុបចោលគោលនយោបាយដែលមានរយៈពេលយូរមកហើយក្នុងការកំណត់គ្រួសារឱ្យមានកូនពីរនាក់ ខណៈប្រទេសនេះប្រឈមនឹងការធ្លាក់ចុះអត្រាកំណើត។ ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន វៀតណាមបាននិយាយកាលពីថ្ងៃពុធថាការសម្រេចចិត្តលើចំនួនកូនឥឡូវនេះគឺជាការសម្រេចចិត្តសម្រាប់គូស្វាមីភរិយានីមួយៗ។ ក្រសួងសុខាភិបាលបាននិយាយថា ប្រទេសនេះបានជួបប្រទះអត្រាកំណើតទាប "ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ" ក្នុងអំឡុងពេល 3 ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាមួយនឹងអត្រានៃការមានកូនសរុបបានធ្លាក់ចុះមកត្រឹមតែ 1.91 នាក់ក្នុងស្ត្រីម្នាក់កាលពីឆ្នាំមុន ដែលទាបជាងកម្រិតជំនួស ក្រសួងសុខាភិបាលនៅឆ្នាំនេះ។ការថយចុះនៃអត្រាកំណើតគឺពី 2.11 កូនក្នុងស្ត្រីម្នាក់ក្នុងឆ្នាំ 2021 ធ្លាក់ចុះមកត្រឹម 2.01 ក្នុងឆ្នាំ 2022 និង 1.96 ក្នុងឆ្នាំ 2023 ។Tran Minh Huong បុគ្គលិកការិយាល័យអាយុ 22 ឆ្នាំបានប្រាប់ AFP ថាបទប្បញ្ញត្តិរបស់រដ្ឋាភិបាលមានសារៈសំខាន់តិចតួចសម្រាប់នាងដោយសារតែនាងមិនមានគម្រោងបង្កើតកូន។"ទោះបីជាខ្ញុំជាជនជាតិអាស៊ីក៏ដោយ ជាមួយនឹងបទដ្ឋានសង្គមដែលនិយាយថាស្ត្រីត្រូវការរៀបការ និងមានកូន វាថ្លៃពេកក្នុងការចិញ្ចឹមកូន"នាពេលបច្ចុប្បន្ន ដែលធ្វើគ្រួសាររបស់យើងមានការពិចារណាខ្លាំងមុន ការសម្រេចចិត្តកូន៕

ប្រាសាទតាមាន់ គឺជាស្ថាបត្យកម្មខ្មែរ មានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញបែរទៅរកទិសខាងត្បូង ខុសប្លែកពីប្រាសាទភាគច្រើនបែរមុខទៅទិសខាងលិច។ ប្រាសាទតាមាន់ មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិគូ ឃុំអំពិល ស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ គេអាចទៅដល់ប្រាសាទខ្មែរមួយនេះបាន តាមរយៈការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ៥៦ ដែលមានចម្ងាយ ៤៨គីឡូម៉ែត្រ ពីទីរួមក្រុងសំរោង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ ពីប្រាសាទតាមាន់ធំទៅប្រាសាទតាមាន់តូចមានចម្ងាយជិត២គីឡូម៉ែត្រ។ ប្រាសាទតាមាន់ធំមានទំហំ ៦០មX៦០ម សាងសង់ អំពីថ្មភក់ ស្ថិតនៅលើខ្នងភ្នំដងរែក ដោយប្រាសាទនេះ បានចុះបញ្ជីសារពើភណ្ឌ័របស់ក្រសួងវប្បធម៌ និង វិចិត្រសិល្បះរួចហើយ។ តាមការវាយតម្លៃរបស់អ្នកបុរាណវិទ្យា បានបញ្ជាក់ថា សំណង់ ស្ថាបត្យកម្មប្រាសាទ នេះបានសាងសង់រួចហើយ ប៉ុន្តែផ្នែកចម្លាក់រចនាវិញ យើងសងេ្កតឃើញថា នៅសល់ផ្ទៃច្រើននៃប្រាសាទដែលមិនទាន់ឆ្លាក់។ ម្យ៉ាងទៀតប្រាសាទតាមាន់ មានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញបែរ ទៅរកទិសខាងត្បូង ដែលគេឆ្ងល់ថាហេតុអ្វី? នេះដោយយោងទៅតាមតម្រូវការចាំបាច់នៃទីតាំង ភូមិសាស្រ្ត គឺខ្ពង់រាប ចំណុចនេះមានចម្រាក់បែរ ទៅរកទិសខាងត្បូង។ ចំណែកឯតួប្រាសាទទាំងមូល សាងសង់ មកជាប់នឹងចម្រាក់ដីតែម្តង។អ្នកដែលធ្លាប់សិក្សាសំណង់ស្ថាបត្យកម្ម និងសិល្បៈខ្មែរបុរាណអាច និងយល់ស្របគ្នាថា ប្រាសាទនេះ គឺជាស្នាមព្រះហស្ថ នៃព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ បើពុំនោះក៏នៅជំនាន់ ឬរាជ្យនោះ (ផ្នែកទី១ នៃសតវត្សទី១១) ថ្វីត្បិតតែពុំឃើញមានសិលាចារឹក ហើយពុំមានចម្លាក់រចនាបថក៏ដោយ។ នេះបើយោងតាមរដ្ឋបាល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ និង បើយោងតាមប្រភពឯកសារមួយចំនួន បានបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទតាមាន់កសាងឡើងក្នុងសតវត្សទី១១ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ (ពីឆ្នាំ១០០២-១០៥០) និងឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២ (ពីឆ្នាំ១០៥០-១០៦៦)។ តាមរយៈសំណង់ស្ថាបត្យកម្ម និងការតុបតែងលំអ នៅតាមថែវ និងហោជាងរបស់ប្រាសាទបានបញ្ជាក់ថា គឺស្ថិតនៅក្នុងរចនាបថឃ្លាំង និងបាពួន ហើយប្រាសាទនេះឧទ្ទិស ថ្វាយដល់ព្រះសិវៈ។ នៅក្នុងប្រាសាទនេះ មានតម្កល់ សសរលិង្គរបស់ព្រះសិវៈ ដែលគេហៅថា ស្វ័យម្ភូវលិង្គ “Svayambhuva Linga” មានន័យថា លិង្គកើតឡើង ដោយឯកឯង។ ស្វ័យម្ភូវលិង្គ “Svayambhuva Linga” គឺជាទីតាំងដ៏ពិសេសបំផុត សម្រាប់ សម័យបុរាណហើយ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅតែមានជំនឿរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ នៅក្នុងទីតាំងប្រាសាទនេះ គឺជាទីកន្លែងអាស្រមមួយកាលពីសម័យមុនអង្គរនេះ យើងយោងទៅតាម សិលាចារឹកនៅក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១។ប្រការគួរអោយចាប់អារម្មណ៍មួយទៀត គេពុំបានពង្រាបដីឱ្យស្មើដើម្បីសាងសង់ឡើយ គឺគេសាងសង់ផ្ទាល់លើថ្មភ្នំដោយគ្រាន់តែដាប់ឱ្យស្មើល្មមៗតែប៉ុណ្ណោះ ហើយប្រហែលជាយកថ្មនៅទីនោះ តែម្តងមកសង់ប្រាសាទតែម្តង។ ចំពោះបដិមាវិញ យើងពុំទាន់ឃើញមាន អ្វីទាំងអស់លើកលែងតែនៅក្នុងបន្ទប់មួយមានបដិមា ធម្មជាតិស្រាប់។ នេះគឺជាសាច់ថ្មដុះមកលើត្រង់ហើយ ដែលខ្មែរបុរាណចាត់ទុកថាជាលិង្គ។ សូមជម្រាបថា លិង្គមានពីរបែប។ លិង្គដែលមនុស្សឆ្លាក់ហើយអាចប្តូរទី កន្លែងបានដែលគេតែងយកទៅ តំកល់បញ្ចុះក្នុងយោនីនោះគេហៅថា“ស្ថាបិតលិង្គ“។ រីឯថ្មដែលជាប់នឹងផ្ទាំងនៅក្នុង ដីហើយដែលមានរូបរាងលេចចេញមកលើល្មមអាចឱ្យគេចាត់ទុកថា ជាលិង្គបានគេហៅថា “ ស្វ័យម្ភូវលិង្គ “ ន័យថាលិង្គដែលកើតឡើងដោយឯកឯង។ ចំពោះការគោរពសក្ការៈនៃលិង្គទាំងពីរគឺមានដូចគ្នា ប៉ុន្តែស្វ័យម្ភូវលិង្គនៅទីនេះភ្ជាប់នៅក្រៅបរិវេណ ប្រាសាទតាមចង្អូរថ្ម ឬទរបង្ហូរទឹកមន្ត “សោមសូទ្រ “ ដែលគេរៀបចំសម្រាប់ទឹកមន្តស្រោចស្រពក្នុងពិធីលើលិង្គនោះហូរទៅក្រៅដើម្បីសាសនិកនានាត្រងយកទៅប្រើ ក្នុងជំនឿផ្សេងៗរៀងៗខ្លួន ។ក្នុងដំណាក់កាលថ្មី បន្ទាប់ពីមានជម្លោះប្រដាប់អាវុធនៅឯតំបន់ព្រំដែនប្រាសាទព្រះវិហារ កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨កន្លងមក នៅឯប្រាសាទតាមាន់ គេឃើញមានកងទ័ពខ្មែរ និង ថៃ មានវត្តមាននៅទីនោះ ដោយមិនមានកាន់អាវុធទេ។ ភាពតានតឹងនៅប្រាសាទតាមាន់បានកើតឡើងសាជាថ្មី បន្ទាប់ពី ពលរដ្ឋខ្មែរមួយក្រុមបាននាំគ្នា ទៅច្រៀង បទគោរពទង់ជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ នៅក្នុងប្រាសាទតាមាន់។ ទាហានថៃដែលប្រចាំការនៅក្នុងប្រាសាទ បានចេញរារាំង ហើយក៏មានភាពតានតឹងខាងពាក្យសម្តីជាមួយទាហានខ្មែរដែលឈរជើងនៅទីនោះដែរ។ បញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសថៃ បានឡើងកម្តៅជាបន្តបន្ទាប់។ ក្រុមនយោបាយថៃ មកពីបក្សប្រឆាំង បន្តដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី ផែថងថាន ស៊ីណាវ៉ាត់ឲ្យបញ្ឈប់រាល់ការចរចា លក្ខណៈទ្វេភាគីណាមួយជាមួយកម្ពុជាលើបញ្ហាព្រំដែន រួមទាំងភាពតានតឹងនៅប្រាសាទតាមាន់។ដើម្បីជៀសវាងនូវការបង្ហូរឈាម រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរបស់ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាស ប្រកាន់ជំហរដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដោយសន្តិវិធីតាមរយៈការប្រើប្រាស់យន្តការបច្ចេកទេស និងច្បាប់អន្តរជាតិ ជាគោល។ ក្នុងន័យនេះ សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបញ្ជាឲ្យគណៈកម្មការព្រំដែនចម្រុះ(JBC) កម្ពុជា ធ្វើការលើ២ចំណុច ដូចតទៅ÷១. រៀបចំការប្រជុំ JBC ជាមួយភាគីថៃជាបន្ទាន់ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន និងបន្តការងារវាស់វែង ខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែនរវាងប្រទេសទាំងពីរ។២.ត្រៀមដាក់ចូលក្នុងរបៀបវារៈសម្រាប់កិច្ចប្រជុំJBC ពាក់ព័ន្ធនឹងការយកបញ្ហាប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាមាន់តូច ប្រាសាទតាក្របី និងតំបន់មុំបី ទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) តែម្ដង។ ទោះបីជាយ៉ាងណា គេសង្កេតឃើញថា ជ្រុលនិយមថៃមួយចំនួនតូច បានធ្វើសកម្មភាពជាបន្តបន្ទាប់ បំផុសនូវចលនាជាតិនិយម ដែលអាចឈានទៅការប្រឈមមុខដាក់គ្នាសារជាថ្មី ជាយថាហេតុ។ ប្រមុខដឹកនាំកម្ពុជា បន្តអំពាវនាវឱ្យភាគីទាំងពីរ ធ្វើការជាមួយគ្នា ដើម្បីឈានទៅរកដំណោះស្រ័យបញ្ចប់ការវិវាទនៅតំបន់រសើបទាំងនេះ ក៏ដូចជាបន្តការងារវាស់វែង ខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែននៅតំបន់មិនទាន់ឯកភាពគ្នាដោយសន្តិវិធី ផ្អែកលើមូលដ្ឋានបច្ចេកទេស និងច្បាប់អន្តរជាតិ។សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏គូសបញ្ជាក់យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ថា បើទោះជាកម្ពុជាព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដោយសន្តិវិធី តាមយន្តការបច្ចេកទេស និងច្បាប់អន្តរជាតិក៏ដោយ ក៏កម្ពុជានៅរក្សាសិទ្ធិក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន តាមគ្រប់មធ្យោបាយរួមទាំងការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ក្នុងករណីមានការព្យាយាមឈ្លានពានបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ដោយប្រើប្រាស់កំលាំងកងទ័ព៕

(ថៃ)៖ ក្រោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រកាសបបួលភាគីថៃយកជម្កោះព្រំដែននៅតំបន់មុំបី ទៅឱ្យតុលការអន្តរជាតិ ICJ កាត់ក្ដីក្នុងបញ្ហានេះ រដ្ឋាភិបាលថៃចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ឆ្លើយតបនឹងផែនការប្ដឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិរបស់កម្ពុជារឿងព្រំដែនទាំង ៤ ចំណុច រួមមានប្រាសាទតាមាន់តូច តាមាន់ធំ តាក្របី និង តំបន់មុំបី។ទាក់ទងនឹងសំណួរដែលកម្ពុជាចង់ប្រើយន្តការតុលាការ ឬភាគីទីបីលើបញ្ហានេះ ប្រទេសថៃ ក្នុងនាមជាប្រទេសជិតខាងរបស់កម្ពុជា បានប្តេជ្ញាដោះស្រាយបញ្ហាទ្វេភាគីតាមមធ្យោបាយដោយសន្តិវិធី ដោយផ្អែកលើច្បាប់អន្តរជាតិ សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលពាក់ព័ន្ធ ដូចជា MOU ស្តីពីការស្ទង់មតិ និងការបោះបង្គោលព្រំដែនគោក (MOU 2000) ក៏ដូចជារូបភាព ភស្តុតាងគាំទ្រ រួមទាំងផ្កាយរណប។ ប្រទេសថៃបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចក្នុងការចរចាជាមួយកម្ពុជាតាមរយៈយន្តការទ្វេភាគីដែលមានស្រាប់ដូចជា គណៈកម្មការព្រំដែនចម្រុះ (JBC) និងគណៈកម្មការព្រំដែនទូទៅ (GBC)។ ពោលគឺ រដ្ឋាភិបាលថៃ បដិសេធការមិនចង់ឡើងទៅតុលាការអន្តរជាតិ ICJ សុំត្រឹមចរចារកដំណោះស្រាយជាលក្ខណៈទ្វេភាគីដោយប្រើយន្តការ JBC និង GBC ជាមួយកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ។ រដ្ឋាភិបាលថៃ ថាកម្ពុជាបានយល់ព្រមលើការស្នើជួបប្រជុំនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនានេះ។ចំពោះព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ដែលបានប៉ះទង្គិចគ្នាមួយភ្លែតរវាងកងទ័ពថៃ និងកម្ពុជា នៅតំបន់ចុងបូក ។ ថៃ អះអាងថា កងទ័ពថៃត្រូវបានបង្ខំឱ្យការពារខ្លួន ខណៈដែលកំពុងធ្វើការល្បាតជាប្រចាំនៅក្នុងតំបន់ ដែលស្ថិតក្រោមអធិបតេយ្យភាពរបស់ថៃស្របតាមការអនុវត្តដែលបានបង្កើតឡើង។ សកម្មភាពនេះ គឺជាសកម្មភាព ការពារខ្លួន និងជាវិធានការចាំបាច់ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រទេសថៃ៕

(កម្សាន្ត)៖ នាពេលថ្មីៗនេះ មានការលើកឡើងនូវមតិយល់ឃើញរៀងៗខ្លួនពីសំណាក់មហាជន ពាក់ព័ន្ធនឹង Visa កាតរបស់ធនាគារ ABA ដែលទើបនឹងរចនាចេញថ្មី ដោយដាក់ឱ្យមានរូប តារារ៉េប វណ្ណដា ហើយក្នុងនោះសង្គេតឃើញថា មានការមិនពេញចិត្តពីសំណាក់មហាជនមួយចំនួនប៉ុន្តែក្នុងនោះឃើញថាទទួលបាននូវការពេញចិត្តពីសំណាក់អ្នកគាំទ្រផងដែរ។បើតាម ទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការធនាគារ ABA បានឱ្យដឹងថា កាត ABA VannDa Visa រចនាពិសេសជាមួយចំនួនមានកំណត់ ហើយឥឡូវនេះអតិថិជនអាចស្នើតាម ABA Mobile បាន។យ៉ាងណាមិញ បន្ទាប់ពីការផ្សព្វផ្សាយនេះបានបង្ហោះចេញទៅ ក្នុងនោះឃើញថាមានមហាជនចំនួនពុំបានបង្ហាញការពេញចិត្តប៉ុន្មាននោះឡើយ ដោយខ្លះទាមទារឱ្យមានការប្ដូររូបចេញដោយដាក់រូបប្រាសាទបុរាណខ្មែរជំនួសវិញ ឬអាចឱ្យឲកាសអតិថិជនដាក់រូបខ្លួនឯងវិញ ឯខ្លះទៀតមិនពេញពេញចិត្តដល់ថ្នាក់គម្រាមឈប់ប្រើប្រាស់សេវាកម្មធនាគារ ABAទៀតផង។ជាក់ស្ដែងក្នុងនោះ លោក ហ៊ុន ជា បានចែករំលែកដោយភ្ជាប់មកជាមួយខ្លឹមសារបង្ហោះសារថា «ខ្លាំងជាងរូបប្រាសាទបុរាណខ្មែរទៅទៀត ស្អែកទៅ ABA ដកលុយចេញវិញហើយ»។ជាមួយគ្នានេះ ក៏មានមហាជនមួយចំនួនធំឯទៀតបានបង្ហាញការពេញចិត្ត និងគាំទ្រចំពោះការដាក់រូប របស់វណ្ណដាដូច្នេះ ដោយពួកគេយល់ថា វណ្ណដា គឺជាតារាចម្រៀងដែលមានប្រជាប្រិយភាព និងតែងពាំនាំនូវសិល្បៈខ្មែរឱ្យមានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិជាដើម៕

(អន្តរជាតិ)៖ យោងទៅលើគណនីហ្វេសប៊ុកមួយឈ្មោះនៅ សករាជ​ បានសរសេរនៅថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ បានរៀបរាប់ថា រដ្ឋាភិបាលរបស់កូនពៅ​ ផែថងថាន់​ បានបដិសេធការដាក់វិវាទ​ តាមាន់ធំ​ តូច​ តាក្របី​ និងមុំ៣​ ទៅ​ ICJ ហើយបានស្នើសុំធ្វើការដោះស្រាយតាមរយៈ​ JBC (គណកម្មការព្រំដែនរួមរបស់ប្រទេសទាំងពីរ)​ ។ ហេតុអ្វី? ហេតុអ្វីទើបស្នើសុំដោះស្រាយតាមរយៈ​ JBC? ហេតុអ្វីចេញសេចក្តីថ្លែងការយឺតម្ល៉េះ? តើលោកស្រី ផែថងថានមានសិទ្ធិអំណាចពេញលេញ​ លើកិច្ចការព្រំដែនទេ? តើការសម្រេចរបស់ក្រុមយោធានរុញច្រានភាពតាន់តឹងនៅព្រំដែនកម្ពុជា​ ផែថងថាន់​ បានដឹងឬទេ? គណនីហ្វេសប៊ុកដដែលបានសរសេរៀបរាប់ថា នៅក្នុងសេណារីយ៉ូនេះ​ រឿង៣​ នឹងកើតឡើនាពេល ឆាប់ៗ៖សេណារីយ៉ូ​ ទី១​.៖ នៅពេល លោកស្រីផែថងថាន​ កំពុងចរចារតាមរយៈ​ JBC ក្រុមយោធានឹងនៅ តែក្រឡុកនៅព្រំដែន​ ហើយបង្កជាជំលោះជាមួយកម្ពុជាដដែល​ ព្រោះថា​ ការចរចារនេះ​ នឹងចាញ់ប្រៀប កម្ពុជា​ ហើក្រុមយោធា​ នឹងចោទផែថងថាន​ ថាអសមត្ថភាព​ ធ្វើអោយបាត់បង់ទឹកបួនចំណែក អោយទៅ កម្ពុជា​ ដែលជាកំហុសធំបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយរបស់​លោកស្រីផែថងថាន​ ដែលអាចឈាន ដល់​ រដ្ឋប្រហារសន្តិភាព​មួយឆាប់ៗ​ (នៅស្រុកថៃ​ ភាគច្រើនគឺជារដ្ឋប្រហារសន្តិភាព​ គឺកម្រមានការ សម្លាប់ថ្នាក់ដឹកនាំណាស់​ គ្រាន់តែអោយចុះចេញ​ ឬរត់ទៅក្រៅស្រុក)។​ បើសិនជារដ្ឋប្រហារបានសម្រេច​ បញ្ហាព្រំដែនជាមួយកម្ពុជានឹងត្រូវស្ងប់វិញ​ ព្រោះសៀមចង់ទុកបញ្ហានេះ​ អោយរាំរ៉ៃតទៅមុខទៀត​ជាមួយកម្ពុជា ព្រោះសៀមដឹងខ្លួនថា​ បើទុកចោលខ្លួននឹងចំណេញ​ ព្រោះខ្លួនជាប្រទេសធំ​ អាចប្រើ ច្បាប់ព្រៃជាមួយកម្ពុជាបាន តែបើដោះស្រាយផ្លូវការ​ ខ្លួននឹងខាត់បង់​ ព្រោះត្រូវចូលក្នុងប្រព័ន្ធច្បាប់ អន្តរជាតិ​ ដែលខ្លួនត្រូវតែស្មើភាពជាមួយកម្ពុជា​ មិនអាចប្រើច្បាប់ព្រៃបានទេ។ សៀមចង់ទុកតំបន់ទាំងនេះ​ ជាតំបន់មិនដាច់ស្រាច់ជាមួយកម្ពុជាជារៀងរហូត។ ហើយបើរដ្ឋប្រហារកើតឡើងមែន​ មហាបាតុកម្មធំមួយនឹងកើតឡើងម្តងទៀតនៅសៀម​ ដែលជាហេតុធ្វើ អោយក្រុមយោធាបែរទិសដៅទៅការពារ​ និងទប់ទល់ជាមួយក្រុមអាវក្រហមវិញ​ ដែលជាហេតុធ្វើ អោយបញ្ហាព្រំដែនត្រូវស្ងប់វិញភ្លាមៗ។ សេណារីយ៉ូទី​២.៖ បើសិនមានការផ្ទះអាវុធមែន​ កម្ពុជានឹងលេងបន្ធូរដៃដូចមុនហើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ​ កម្ពុជានឹងធ្វើការវាយបកមួយទំហឹងដូចជំនាន់​ អាភីសីត វីចាជីវ៉ា​ ដើម្បីទាញ់ថ្នាក់ដឹកនាំតំបន់អោយចូល រួម​ជួយដោះស្រាយ​ ដូចជា​ ប្រទេសប្រធានអាស៊ាន​ ឬប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី​ដែលជាបងធំនៅ​ អាស៊ាន​ ហើយក៏អាចមានការអន្តរាគមន៍ការទូតពីជប៉ុន​ និងចិនផងដែរ។ សេណារីយ៉ូទី២នេះ​ គឺជាដំណាក់ កាលត្រៀមរុញបញ្ហានេះ​ ទៅ​ UN ឬ​ ICJ ឬអាចដល់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​ UNSC ផងដែរ។ ព្រោះជាទម្លាប់អន្តរជាតិ​ រាល់បញ្ហាទាំងអស់​ គេជំរុញអោយសមីប្រទេសព្យាយាម ដោះស្រាយទ្វេរ ភាគីសិន​ មុនរុញឡើងទៅថ្នាក់តំបន់​ និងសាកល។ មានគេសួរថា​ បើសៀមមិនចូលរួមដោះស្រាយនៅ​ ICJ ឬមិនគោរពសេចក្តីសម្រេច​ ICJ តើយើងត្រូវធ្វើយ៉ាងណា? ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា​ សៀម​ មិនមែនជា ប្រទេសមហាអំណាចដូច​ រ៉ូស្សី​ ឬចិន​ អាមេរិក​ ដែលហ៊ានរហូតដល់ថ្នាក់ប្រឆាំងសេចក្តីសម្រេចរបស់​ ICJ នោះទេ។ គ្រាន់តែបិទព្រំដែនជាមួយកម្ពុជា​ សឹងមិនហ៊ានផង​ ព្រោះវានឹងខាត់បង់ច្រើនណាស់ដែរ​ ចុះទម្រាំធ្វេីអោយខូចឈ្មោះលេីឆាកអន្តរជាតិ​ រឿងដី​ ១០០​ ម៉ែត្រនោះ។ ពេលយើងឈ្នះនៅ​ ICJ ហើយ​ ត្រឹមនយោបាយការទូត​ ថ្នាក់អាស៊ាន​ និង​ UN នោះ​ ថៃនឹងអាម៉ាស់មុខខ្លាំងណាស់ទៅហើយ។ សេណារីយ៉ូទី៣​.​ បើសិនជាកម្ពុជាយល់យោគដល់​ ផែថងថាន់ម្តងទៀត​ ដូចរឿងកោះកុដ​នោះ​ កម្ពុជានឹង ព្យាយាមរក្សាជំហរអត់ធ្មត់ខ្លាំង​ ហើយចូលរួមដោះស្រាយជាមួយរដ្ឋាភិបាលរបស់​ ផែ​ថងថាន​ តាមរយៈ​ JBC ដោយពន្យារពេលវេលាម្តងបន្តិចៗ​ ធ្វើយ៉ាងណាកុំអោយបញ្ហានេះត្រូវដោះចេញក្នុងជំនាន់​ ផែថង ថាន​ ឬអាចរហូតដល់រដ្ឋាភិបាលក្រោយវិញ​ ព្រោះកម្ពុជាដឹងថា​ ផែថងថាន​ មិនអាចកាន់អំណាច បានយូរទេ។​ បើយោធាមិនអាចទំលាក់គាត់បាន​ ក៏សភានឹងទម្លាក់គាត់ដែរ។ វាជាប្រពៃណីនយោបាយថៃ​ ជាពិសេសសម្រាប់​ ត្រកូល​ ស៊ីណាវ៉ាត់ត្រា។ កម្ពុជាដឹងច្បាស់ថា​ ដោះស្រាយពេលណាក៏ខ្លួនឈ្នះដែរ​ ព្រោះវាជាដីរបស់កម្ពុជាស្រាប់ទៅហើយ​ តែដើម្បីជួយ​ កុំអោយ ផែថងថាន​ ត្រូវបានក្រុមយោធាថ្កោលទោស​ ឬរកលះទំលាក់ចុះពីអំណាចនោះ​ កម្ពុជាអាចដោះ ស្រាយបញ្ហានេះដោយយឺតៗ​ តាមស្ថានការណ៍ជាក់ស្តែង៕  

(អន្តរជាតិ)៖ កងទ័ពថៃ បានបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះរបាយការណ៍តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណេត របស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយពីកម្ពុជាថា យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់ថៃត្រូវបានហោះហើរឆ្លងកាត់ព្រំដែន ដើម្បីឈ្លបយកការណ៍កងទ័ពកម្ពុជា។ឧត្តមសេនីយទោ Winthai Suvari អ្នកនាំពាក្យកងទ័ពថៃ បានបញ្ជាក់ថា យោធាថៃមិនតម្រូវឱ្យ ប្រើយន្ត ហោះគ្មានមនុស្សបើកសម្រាប់ការឃ្លាំមើលបែបនេះទេ។លោក Winthai ក៏បានច្រានចោលការអះអាងថា យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកដែលបង្ហាញនៅក្នុងរបាយ ការណ៍នេះ ថាមិនមែនជាកម្មសិទ្ធិរបស់កងទ័ពថៃទេ។សារព័ត៌មានកម្ពុជាយើង បានចេញវីដេអូឃ្លីបមួយ ដែលបង្ហាញពីទាហានខ្មែរ៣នាក់ ដែលក្នុងនោះ មានម្នាក់កាន់ Drone។ ក្នុងឃ្លីបនោះ ទាហានម្នាក់បានអះអាងថា ខ្លួនបានបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះដ្រូន របស់យោធាថៃដោយបានរំលោភលើដែនអាកាសកម្ពុជា ដែលលុកលុយ ដើម្បីតាមដានទីតាំងកង ទ័ពកម្ពុជា។ទោះបីជាកងទ័ពថៃ ចេញមុខអះអាងក៏ដោយ ប៉ុន្តែបើយោងទៅតាមប្រវត្តិសាស្ត្រដែលធ្លាប់កើតមាន កម្ពុជាដឹងច្បាស់ពីចរិកថៃ ដែលមិនចេះទទួលស្គាល់ការពិត ទោះកម្ពុជាមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់​ ដោយចាប់បានដ្រូនចូលទឹកដីខ្មែរក៏ដោយ៕

(ភ្នំពេញ)៖ នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥នេះ សម្ដេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានអនុញ្ញាតឱ្យ នាយឧត្ដមសេនីយ៍ ហ្វៀន តិន គឿង (Nguyen Tan Cuong) អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារប្រទេសវៀតណាម និងជាប្រធានអគ្គសេនាធិការកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម ចូលជួបសម្ដែងការគួរសម នៅវិមាន៧មករា ក្នុងដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចសារជាថ្មីម្ដងទៀតនៅកម្ពុជា៕

(ភ្នំពេញ)៖ រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា បានបិទកិច្ចប្រជុំសមាជរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅល្ងាចថ្ងៃទី៣ ខែមិថុនាឆ្នាំ២០២៥ ក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងជាប្រធានសមាជរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា នៅវិមានរដ្ឋសភា។សូមជម្រាបថា អង្គប្រជុំសមាជរដ្ឋសភានិងព្រឹទ្ធសភារយៈពេល២ថ្ងៃនេះ បានផ្ដោតទៅលើរបៀបវារៈចំនួន៣ យកមកពិភាក្សា រួមមាន៖១.ប្រធានបទទី១ ស្ដីពីប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម។២.ប្រធានបទទី២ ស្ដីពីសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ។៣.ប្រធានទី៣ ស្ដីពីវិស័យកសិកម្ម។គួរបញ្ជាក់ថា សមាជរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភាបានរៀបចំធ្វើឡើង តបតាមសំណើរបស់សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ សមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងមានថ្នាក់ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី ទេសរដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តី រដ្ឋមន្រ្តីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្រ្តី ព្រមទាំងឥស្សរជនបច្ចេកទេសពាក់ព័ន្ធ ចំនួន៨៣រូប និងប្រតិភូគណបក្សនយោបាយ ជាសមាជិកឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះនិងផ្ដល់យោបល់ ចំនួន២៧នាក់។ សមាជរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភាលើកទី១នេះ គឺជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលបានបម្រើឱ្យឧត្តមប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងច្បាប់ស្តីពី ការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តទៅនៃសមាជរដ្ឋសភានិងព្រឹទ្ធសភា ក៏ដូចជាបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនៃសមាជរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា ជាព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្រ្ត បង្ហាញពីស្មារតីទទួលខុសត្រូវ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយ៉ាងជិតស្និទ្ធ រវាងអង្គការនីតិប្បញត្តិ និងនីតិប្រតិបត្តិ ព្រមទាំងភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងបុព្វហេតុបម្រើឧត្តមប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រទេសជាតិ៕

(ភ្នំពេញ)៖ ក្នុងថ្ងៃទី១ នៃដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការ និងមិត្តភាពនៅកម្ពុជា គណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម ដឹកនាំដោយឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ ង្វៀន តឹនគឿង អនុរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារប្រទេស និងជាប្រធានអគ្គសេនាធិការកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម បានជួបពិភាក្សាការងារទ្វេភាគីជាមួយឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ វង្ស ពិសេន អគ្គមេបញ្ជាការនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ នារសៀលថ្ងៃទី៣ មិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ នៅអគ្គបញ្ជាការដ្ឋាន។នៅក្នុងជំនួបនោះ ឯកឧត្តម នាយឧត្ដមសេនីយ៍ វង្ស ពិសេន បានថ្លែងនូវការស្វាគមន៍ដល់ដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចសារជាថ្មីរបស់ឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ ង្វៀន តឹនគឿង នៅកម្ពុជា និងបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះទស្សនកិច្ចនេះដែលនាំមកនូវការពង្រឹងពង្រីកទំនាក់ទំនង កិច្ចសហប្រតិបត្តិការឱ្យកាន់តែរីកចម្រើន រឹងមាំ និងប្រកបដោយភាពជិតស្និទ្ធដូចជាបងប្អូន រួមចំណែកក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រទេសទាំងពីរ ក៏ដូចជានៅក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ។ឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ ង្វៀន តឹនគឿង ក៏បានសម្ដែងនៅសេចក្តីសោមនស្សរីករាយ ដែលបានដឹកនាំគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់កងទ័ពប្រជាជនវៀតណាមមកបំពេញទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការ និងមិត្តភាពនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាគ្នាពេលនេះ ដែលជាទឹកដីដ៏ស្រស់ស្អាត សំបូរដោយប្រាងប្រាសាទ វប្បធម៌ និងប្រពៃណីដ៏ល្អផូរផង់។ឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ ង្វៀន តឹនគឿង បានគូបញ្ជាក់ថា កន្លងមកក៏ដូចជាបច្ចុប្បន្ន កិច្ចសហប្រតិបត្តិការវិស័យការពារជាតិរវាងប្រទេសទាំងពីរពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃត្រូវបានអនុវត្តកាន់តែស៊ីជម្រៅ និងមានប្រសិទ្ធភាព ដោយភាគីទាំងពីរបានសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធនូវការផ្លាស់ប្ដូរព័ត៌មាន ការផ្លាស់ប្ដូរទស្សនកិច្ចគ្រប់កម្រិត ជាពិសេសការប្រើប្រាស់បណ្ដាញទំនាក់ទំនងហេតុការណ៍រវាងអគ្គសេនាធិការកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាម និងអគ្គបញ្ជាការនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ។ ឯកឧត្តមប្រធានអគ្គសេនាធិការ បានគូសបញ្ជាក់ពីការអនុវត្តដោយប្រសិទ្ធភាព ក្នុងការរួមចំណែកពង្រឹងសន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់ ទាំងក្នុងតំបន់ព្រំដែនគោក និងតំបន់ព្រំដែនទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសទាំងពីរ ដោយកងទ័ពការពារព្រំដែន, យោធភូមិភាគ, អង្គភាពជាប់ព្រំដែន, កងទ័ពជើងទឹកប្រទេសទាំងពីរបានចែករំលែកព័ត៌មានពីស្ថានការណ៍ផ្សេងៗទាន់ពេលវេលា និងបានល្បាតរួមគ្នា ប្រយុទ្ធប្រឆាំងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន និងដោះស្រាយបញ្ហាកើតឡើងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ ង្វៀន តឹនគឿង ក៏បានថ្លែងអំណរគុណដល់ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងការពារជាតិ និងអគ្គបញ្ជាការនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ដែលបានអញ្ជើញចូលរួម និងបញ្ជូនកម្លាំងទៅចូលរួមនៅក្នុងពិធីខួបលើកទី ៥០ឆ្នាំ នៃការរំដោះភាគខាងត្បូង និងការបង្រួបបង្រួមជាតិវៀតណាម ដែលជាការរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ដល់ការជោគជ័យរួមនៃព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ។ឯកឧត្តម ង្វៀន តឹនគឿង ក៏បានសំណូមពរមួយចំនួននៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យការពារជាតិប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដោយរក្សាគោជំហរ ស្មារតីឆន្ទៈម៉ឺងម៉ាត់ មិនអនុញ្ញាតឱ្យកម្លាំងអមិត្តណាមួយប្រើប្រាស់ទឹកដីប្រទេសនីមួយៗ ដើម្បីបំផ្លាញដល់ផលប្រយោជន៍ប្រទេសទាំងសងខាងឡើយ ក្នុងនោះត្រូវសហការដោះស្រាយបញ្ហាកើតឡើងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងត្រូវកំចាត់ចោលឱ្យទាន់បានពេលវេលា។ជាការឆ្លើយតប ឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ វង្ស ពិសេន បានលើកឡើងពីទំនាក់ទំនងដ៏ល្អរវាងកម្ពុជានិងវៀតណាម ដែលកើតមានតាំងពីយូរលង់មកហើយ និងបានពូនជ្រុំដោយថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរនៅគ្រប់ជំនាន់ ធ្វើឱ្យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរបន្តរីកចម្រើន រឹងមាំជាលំដាប់ គ្មានកម្លាំងអមិត្តណាមកបំបែកបំបាក់បានឡើយ ទោះបីស្ថានភាពសន្តិសុខពិភពលោក និងតំបន់មានភាពស្មុគស្មាញ ពិបាកប៉ាន់ស្មានយ៉ាងណាក៏ដោយ។ឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ វង្ស ពិសេន បានសម្តែងការសាទរ ការប្រារព្ធទិវាជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ខួបលើកទី៥០ នៃការរំដោះភាគខាងត្បូង និងការបង្រួបបង្រួមជាតិវៀតណាម ដែលទើបតែកន្លងទៅថ្មីៗនេះ ប្រកបដោយជោគជ័យ ឱឡារិក និងបានថ្លែងអំណរគុណដល់វៀតណាមចំពោះការរៀបចំបដិសណ្ឋារកិច្ចយ៉ាងកក់ក្តៅដល់ដំណើរទស្សនកិច្ចគណៈប្រតិភូជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា ដឹកនាំដោយសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ចូលរួមទិវាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះប្រកបដោយលទ្ធផលល្អ។ក្នុងនាមក្រសួងការពារជាតិ និងអគ្គមេបញ្ជាការ នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ, ឯកឧត្តម នាយឧត្ដមសេនីយ៍ វង្ស ពិសេន ក៏បានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះលទ្ធផលជាផ្លែផ្កានៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកងទ័ពប្រទេសទាំងពីរកន្លងមក ហើយកងយោធពលខេមរភូមិន្ទនឹងបន្តអនុវត្តនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងពិធីសារដែលបានចុះហត្ថលេខាដោយរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិប្រទេសទាំងពីរ។ឯកឧត្តម អគ្គមេបញ្ជាការ បានស្នើដល់ភាគីវៀតណាមក្នុងការបន្តផ្លាស់ប្តូរទស្សនកិច្ចគណៈប្រតិភូគ្រប់កម្រិត ការបណ្តុះបណ្តាលធនធានមនុស្ស កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រភេទទ័ព និងប្រភេទទ័ព ការផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មានទប់ស្កាត់រាល់បទល្មើសឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ការសង្គ្រោះមហន្តរាយ ការល្បាតរួមគ្នាតាមដែនគោក ដែនសមុទ្រ កិច្ចសហការបោះបង្គោលព្រំដែន និងការរុករកអដ្ឋិធាតុកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាមដែលបានពលីលើទឹកដីកម្ពុជា។បន្ថែមពីនេះ ឯកឧត្តម នាយឧត្តមសេនីយ៍ វង្ស ពិសេន ក៏បានស្នើឱ្យបន្តការពង្រឹងពង្រីកទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេស និងកងទ័ពប្រទេសទាំងពីរ (កម្ពុជា-វៀតណាម) ដោយរួមគ្នាកសាងតំបន់ព្រំដែនឱ្យក្លាយជាព្រំដែនសន្តិភាព មិត្តភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងការអភិវឌ្ឍ។ នេះបើយោងតាមការបង្ហោះផ្សាយរបស់ កងទ័ពជើងគោកនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ៕

(ថៃ)៖ សូមប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលរស់នៅខេត្តព្រំប្រទល់ជាប់ជាមួយខេត្តស្រះកែវ នៃប្រទេសថៃ បង្កើនការប្រុងប្រយ័ត្ន ពេលនេះខេត្តស្រះកែវ បានប្រកាសពីករណីឆ្លងជំងឹអង់ត្រាក់ ឬជំងឺឈាមខ្មៅជាលើកដំបូងលើបុរសអាយុ៥៣ឆ្នាំម្នាក់ពាក់ព័ន្ធសាច់គោឆៅ។ អាជ្ញាធរជំរុញឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ហើយការតាមដានកំពុងដំណើរការដើម្បីទប់ស្កាត់ការរាលដាល ។ នេះបើយោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ The Nation Thailand។ បុរសអាយុ 53 ឆ្នាំត្រូវបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថា មានជម្ងឺ Anthrax លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Tharapong Kupko ប្រធានការិយាល័យសុខភាពសាធារណៈខេត្តស្រះកែវបានបញ្ជាក់ថា អ្នកជំងឺជាបុរសអាយុ៥៣ឆ្នាំ មានទីលំនៅឃុំតាយ៉ែក ស្រុកមឿង។ គាត់ត្រូវបានសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ Pattaya Pattamakhun ក្នុងខេត្ត Chon Buri ដោយមានពងបែកឆ្លងនៅក ក្បាល និងអវយវៈផ្សេងទៀត។ការិយាល័យតំបន់គ្រប់គ្រងជំងឺទី៦ នៅខេត្តឈុនបុរី បានជូនដំណឹងដល់ការិយាល័យសុខាភិបាលខេត្តស្រះកែវ នៅវេលាម៉ោង ១៦ និង៤៥នាទីថ្ងៃអាទិត្យថា អ្នកជំងឺបានធ្វើតេស្តវិជ្ជមានចំពោះ Bacillus anthracis ដែលជាបាក់តេរីបង្កជំងឺ anthrax ។ សង្ស័យឆ្លងមេរោគទាក់ទងនឹងការញ៉ាំសាច់គោឆៅលោកវេជ្ជបណ្ឌិតបញ្ជាក់ថា អ្នកជំងឺមានចំណូលចិត្តម្ហូបបែបប្រពៃណីជនជាតិភាគតិចដែលធ្វើដោយសាច់គោឆៅ ។ គាត់ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាបានញ៉ាំសាច់គោឆៅប្រហែលមួយសប្តាហ៍មុនពេលចាប់ផ្តើមមានរោគសញ្ញា ហើយត្រូវបានគេសង្ស័យថាបានឆ្លងមេរោគ anthrax តាមរយៈសាច់ដែលមានមេរោគ។អាជ្ញាធរថៃ បានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងស្រុក Muang និងតំបន់ជុំវិញនោះ ត្រូវ ជៀសវាងការបរិភោគសាច់ឆៅ លាងដៃឱ្យស្អាត ឬងូតទឹកបន្ទាប់ពីគ្រប់គ្រងសត្វចិញ្ចឹម និងត្រូវរាការណ៍ពីការស្លាប់របស់សត្វ ដែលគួរឱ្យសង្ស័យទៅមន្ត្រីអភិវឌ្ឍន៍បសុសត្វជាបន្ទាន់៕

(ភ្នំពេញ)៖ ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ នៅថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ បានចេញញត្តិគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះ ចំណាត់ការរបស់សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងការលើកយកបញ្ហាព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-ថៃ ទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ)។ នេះបើយោងតាមញត្តិគាំទ្ររបស់ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។ ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ តាមរយៈញត្តិបានអះអាងថា៖«យើងខ្ញុំជាថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីរាជការគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ នៃក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ សូមប្រកាសគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងចំពោះចំណាត់ការរបស់ សម្តេចមហាបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនរវាងប្រទេសកម្ពុជា-ថៃ ដោយប្រើប្រាស់យន្តការទ្វេភាគី យុទ្ធសាស្ត្រការពារខ្លួនក្នុងករណីចាំបាច់ និងនាំយកបញ្ហានេះដាក់ជូនទៅដល់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ)»។បើយោងតាមញត្តិគាំទ្រដដែល កម្ពុជាបាន និងកំពុងប្រកាន់ជំហរដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន ប្រកបដោយភាពចាស់ទុំខាងនយោបាយ ការទូតយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ និងមានទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់ ព្រមទាំងបន្តកសាងព្រំដែនសន្តិភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងមិត្តភាពល្អជាមួយប្រទេសថៃ និងបណ្តាប្រទេសជិតខាងរហូតមក។  ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រសួងការងារបានអំពាវនាវ ដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ជឿទុកចិត្តលើរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការការពារអធិបតេយ្យជាតិ បូរណភាពដែនដី និង សូមកុំធ្វើសកម្មភាពដែលនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ទឹកចិត្តកងទ័ពជួរមុខ ខណៈពេលដែលយើងត្រូវរួបរួមសាមគ្គីគ្នា ដើម្បី ការពារជាតិ និងទឹកដីយើងទាំងអស់គ្នា ជាពិសេស សូមកុំជឿ ឬចូលរួមផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានភូតកុហក់គ្រប់រូបភាព របស់ក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយម ដែលតែងញុះញង់ បណ្តុះគំនិតហិង្សាដោយចេតនា ក្នុងគោលដៅបំបែកបំបាក់ សាមគ្គីភាពជាតិរបស់កម្ពុជាយើង។ការចេញញត្តិគាំទ្ររបស់ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ នាពេលនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី សម្តេចមហាវរធិបតីហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ដ្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ ក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការសមាជរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានអះអាងជាថ្មីម្ដងទៀតថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នឹងប្ដឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្ដរជាតិ( ICJ) ដើម្បីរំលត់ និងបញ្ចប់បញ្ហាព្រំដែនជាមួយប្រទេសថៃដើម្បីកុំឲ្យប្រទេសទាំងពីរឈានដល់ការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នា បើទោះបីថៃមិនព្រមឡើងទៅតុលាការយ៉ាងណាក៏ដោយ៕